Ուրցի բուժիչ հատկությունները

«Սիսնապար». այսպես են անվանել ուրցը հայերը հին ժամանակներում։ Այս բույսը սիրում է աճել հողին սերտաճած մեծ քարաբեկորների շուրջը, որտեղ շատ է լույսը և մաքուր օդը։ Ծաղկման շրջանում այն լցնում է օդը աննկարագրելի բույրով, որը դեպի իրեն է ձգում մեղուներին և այլ միջատների։

Պատմություն

Հին Եգիպտոսում ուրցն օգտագործում էին զմռսումի համար։ Հին Հունաստանում այն օգտագործում էին լոգանքի համար և որպես խունկ այրում էին տաճարներում՝ համարելով, որ դա քաջության աղբյուր է։ Ամբողջ Եվրոպայում ուրցի տարածումը տեղի է ունեցել հին հռոմեացիների շնորհիվ, քանի որ նրանք այն օգտագործում էին իրենց սենյակները մաքրելու և «պանիրին և լիկյորներին անուշ բույր տալու» համար։ Միջնադարյան Եվրոպայում այն դնում էին բարձի տակ՝ քնելու և մղձավանջներից հեռու մնալու համար։ Այս ժամանակահատվածում կանայք ասպետներին և մարտիկներին նվիրում էին ուրցատերևներ պարունակող նվերներ, քանի որ համարվում էր, որ դրանք քաջություն էին բերում կրողին։ Ուրցատերևը նաև օգտագործվում էր որպես խունկ և հուղարկավորության ժամանակ տեղադրվում դագաղի վրա, դրանով ապահովելով ենթադրական անցումը հաջորդ կյանքին[4]։

Թիմալուս ցեղի ձկների անունը, որով առաջին անգամ կոչվել են խարիուսները (T. thymallus, նկարագրված Systema Naturae 1758 թվականի հրատարակությունում, շվեդ կենսաբան Կառլ Լիննեյի կողմից), առաջացել է ձկնից բխող թույլ ուրցահոտից։

 

Խոհարարական կիռարություն

Արևելյան մի շարք երկրներում և Ասորեստանում զա՛աթար համեմունքը (արաբերեն մաջորամ) պարունակում է ուրցատերևում առկա եթերայուղեր։

Ուրցատերևը վաճառվում է ինչպես թարմ, այնպես էլ չորացված վիճակում։ Թարմ ջերմոցաային ուրցը հաճախ հասանելի է ամբողջ տարվա ընթացքում։ Թարմ վիճակում այն ավելի բուրավետ է, բայց պահպանան ժամկետը մեկ շաբաթից էլ քիչ է։ Կարելի է թարմ վիճակում ամիսներով պահել, եթե խնամքով սառեցվի։

Թարմ ուրցը սովորաբար վաճառվում է ճյուղերի փնջերով։ Բաղադրատոմսերում չափվում է ճաշի կամ թեյի գդալով։ Չորացրած ուրցատերևը Հայաստանում լայնորեն օգտագործվում է բուսական թեյերի մեջ (կոչվում է ուրց)։

Կախված կերակուրի մեջ կիրառելու ձևից՝ կարելի է օգտագործվել ինչպես ամբողջ ճյուղը, այնպես էլ միայն տերևները։ Սովորաբար, երբ բաղադրատոմսով նշվում է «փունջ» կամ «ճյուղ», դա նշանակում է ամբողջը, իսկ եթե նշվում է գդալները, ապա դա նշանակում է միայն տերևները։

Տերևները կարելի է ցողունից առանձնացնել կա՛մ դանակի բութ մասով, կա՛մ մատներով պոկելով։

Չորացնելիս ուրցն իր համն ավելի լավ է պահպանում, քան շատ այլ խոտաբույսեր։

 

Ուրց․ օգտակար հատկություններն ու հակացուցումները

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *